شیر کشویی چیست + معرفی انواع آن

شیرهای کشویی یا دروازه‌ای یکی از انواع متداول شیرهای صنعتی هستند که در صنایع مختلف برای کنترل جریان سیالات مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع شیرها به دلیل طراحی ساده و عملکرد مؤثر، در مواردی که نیاز به باز و بسته کردن کامل جریان باشد، بسیار کاربرد دارند. در این مقاله به بررسی عملکرد، اجزا، انواع و کاربردهای مختلف شیرهای کشویی می‌پردازیم و مزایا و معایب استفاده از این نوع شیرها را بررسی می‌کنیم.

شیر کشویی چیست + معرفی انواع آن

عملکرد شیر کشویی یا دروازه‌ای چگونه است؟

عملکرد شیر کشویی بر اساس حرکت یک دیسک یا دروازه عمودی به داخل یا خارج از جریان سیال است. با حرکت دیسک به سمت پایین، جریان سیال کاملاً مسدود می‌شود و با حرکت آن به سمت بالا، جریان به صورت کامل باز می‌شود. این نوع شیرها برای کاربردهایی که نیاز به کنترل دقیق جریان ندارند و بیشتر برای باز و بسته کردن کامل جریان مورد استفاده قرار می‌گیرند، مناسب هستند.

لطفا بخوانید: لوله کشی ساختمان

اجزا و استانداردهای شیر دروازه‌ای

اجزای اصلی شیر کشویی عبارتند از:

• بدنه (Body): ساختار اصلی شیر که سایر اجزا در آن قرار می‌گیرند.
• دیسک یا دروازه (Gate): بخش متحرکی که جریان را مسدود یا آزاد می‌کند.
• استم (Stem): میله‌ای که دیسک را به حرکت در می‌آورد.
• بونت (Bonnet): قسمتی که استم را نگه می‌دارد و به بدنه متصل است.
• فلنج‌ها (Flanges): برای اتصال شیر به لوله‌ها.

استانداردهای مختلفی برای شیرهای کشویی وجود دارد که مهم‌ترین آنها شامل API، ANSI، و DIN است. این استانداردها مشخصات فنی و ساختاری شیرها را تعیین می‌کنند تا عملکرد بهینه و ایمنی بالایی داشته باشند.

لطفا بخوانید: بهترین مارک لوله پلیکا

تقسیم‌بندی شیرهای کشویی از نظر مکانیزم عملکرد

شیر کشویی با محور متحرک

در این نوع شیرها، محور (استم) به همراه دیسک به سمت بالا و پایین حرکت می‌کند. این طراحی برای کاربردهایی که نیاز به فضای بیشتری برای حرکت استم دارند، مناسب است.

شیر کشویی با محور ثابت

در این نوع شیرها، دیسک به دور محور ثابت حرکت می‌کند و استم تنها به سمت بالا و پایین می‌چرخد. این طراحی کم‌جا‌تر است و برای محیط‌هایی که فضای محدودی دارند، مناسب‌تر است.

لطفا بخوانید: لوله کشی هواکش ساختمان

انواع شیر کشویی از نظر آب‌بندی

شیر دروازه‌ای موازی

در این نوع، دیسک به صورت دو صفحه موازی عمل می‌کند که به خوبی آب‌بندی می‌شوند. این نوع شیرها برای فشارهای پایین مناسب هستند.

شیر دروازه‌ای گوه‌ای

دیسک این نوع شیرها به شکل یک گوه طراحی شده که با حرکت به سمت پایین در محفظه شیر قرار می‌گیرد و آب‌بندی محکمی ایجاد می‌کند. این نوع شیرها برای فشارهای بالا مناسب‌تر هستند.

شیر دروازه‌ای چاقویی

این نوع شیر دارای یک تیغه نازک و تیز است که برای برش سیالات حاوی ذرات جامد کاربرد دارد. بیشتر در صنایع غذایی و فاضلاب استفاده می‌شود.

انواع شیرهای کشویی از نظر جنس

شیر کشویی چدنی

این شیرها از چدن ساخته می‌شوند و برای کاربردهایی با فشار و دمای پایین مناسب هستند. از مزایای آن‌ها می‌توان به مقاومت بالا در برابر خوردگی اشاره کرد.

شیر کشویی فولادی

این نوع شیرها از فولاد ساخته شده و برای فشارها و دماهای بالا مناسب هستند. فولاد به دلیل مقاومت بالای خود در برابر سایش و فشار، در صنایع نفت و گاز و نیروگاه‌ها کاربرد زیادی دارد.

شیر کشویی در چه محیط هایی استفاده می شود؟

شیرهای کشویی در محیط‌های مختلفی مانند صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، آب و فاضلاب، و صنایع غذایی استفاده می‌شوند. این شیرها به دلیل قابلیت باز و بسته کردن کامل جریان، در سیستم‌هایی که نیاز به قطع و وصل کامل جریان دارند، بسیار کاربردی هستند.

مزایای استفاده از شیر کشویی چیست؟

• باز و بسته کردن کامل جریان: امکان قطع و وصل کامل جریان بدون نشت.
• طراحی ساده و قابل اعتماد: ساختار ساده‌ای دارد که تعمیر و نگهداری آن را آسان می‌کند.
• قابلیت استفاده در فشار و دماهای مختلف: بسته به جنس و طراحی، می‌تواند در شرایط مختلف عملیاتی مورد استفاده قرار گیرد.

قیمت شیر کشویی بر اساس چه مواردی مشخص می شود؟

قیمت شیرهای کشویی بر اساس چند عامل اصلی تعیین می‌شود:

• جنس مواد: فولاد، چدن یا سایر آلیاژها.
• اندازه و قطر: هرچه قطر شیر بزرگ‌تر باشد، قیمت بالاتر است.
• استانداردها و کیفیت ساخت: شیرهای با استانداردهای بالاتر معمولاً قیمت بیشتری دارند.
• نوع و طراحی: شیرهای با طراحی‌های خاص و پیچیده‌تر معمولاً گران‌تر هستند.

چرا باید از شیر کشویی استفاده کنیم؟

استفاده از شیر کشویی به دلیل مزایای بسیاری که دارد، در صنایع مختلف توصیه می‌شود. این شیرها به دلیل قابلیت باز و بسته کردن کامل جریان، طراحی ساده و قابل اعتماد، و قابلیت استفاده در شرایط مختلف فشار و دما، انتخاب مناسبی برای کنترل جریان سیالات در سیستم‌های صنعتی هستند.

جمع بندی

شیرهای کشویی یا دروازه‌ای یکی از انواع پرکاربرد شیرهای صنعتی هستند که به دلیل طراحی ساده و عملکرد مؤثر، در صنایع مختلف استفاده می‌شوند. این شیرها به دلیل قابلیت باز و بسته کردن کامل جریان، در سیستم‌هایی که نیاز به قطع و وصل کامل جریان دارند، بسیار مفید هستند. انواع مختلف شیرهای کشویی بر اساس مکانیزم عملکرد، نوع آب‌بندی و جنس مواد، انتخاب مناسبی برای شرایط مختلف عملیاتی فراهم می‌کنند. با توجه به مزایا و ویژگی‌های منحصر به فرد این شیرها، استفاده از آنها در بسیاری از صنایع توصیه می‌شود.