ممنوعیت استفاده از لوله سفید

در این بخش به ممنوعیت استفاده از لوله سفید تک لایه و شرایط استفاده از آن خواهیم پرداخت.

درحال حاضر یکی از پرمصرف ترین لوله ها در لوله کشی ساختمان لوله های سفید تک لایه و تا حدی پنج لایه هستند. البته به دلیل قیمت ارزان و سهولت استفاده, لوله کشی با لوله های پلاستیکی اتویی رایج تر است. با این وجود بعضا شاهد استفاده از این لوله ها در بخش های مختلف ساختمانی و صنعتی هستیم, که ممکن است علاوه بر خسارات مالی که به تجهیزات و ساختمان ها میزند, میتواند موجب مخاطرات جسمی و صدمات جانی شود. 

لوله های سفید پلاستیکی از حدود 30 سال پیش وارد ایران شدند و هر چند در ابتدا با مقاومت بازار و سازندگان روبرو شد, اما به دلیل قیمت مناسب و اجرای آسان به تدریج مجریان و کارفرمایان را مجاب به کاربرد گسترده کرده و در حال حاضر پرتقاضاترین نوع لوله اتصالات برای لوله کشی آب سرد و گرم و لوله کشی پکیج در ایران محسوب میشود. مصرف این لوله ها به قدری زیاد بود, که تا همین چند سال پیش هم واردات زیادی از آنها  از کشور ترکیه صورت میگرفت که به دلیل افزایش نرخ ارز و کاهش توان رقابتی کالاهای وارداتی, لوله اتصالات ترک نیز کمتر وارد میشوند. لوله آذین از شناخته شده ترین برندهای لوله سفید بوده و مناسب بودن و پایین بودن قیمت لوله آذین باعث رقبت بازار به استفاده از این مارک شده است. شاید بتوان لوله آذین را بهترین لوله آب برای ساختمان دانست, اما این دلیل نمیشود که در هر موردی بتوان از این نوع لوله ها استفاده کرد.

با این حال در برخی موارد استفاده نابجا و اشتباه این نوع لوله اتصالات ارزان قیمت موجب تحمیل هزینه های گزاف به مالکین ساختمان ها شده است. در ادامه به برخی از موارد ممنوعیت استفاده از لوله سفید, چه از بعد فنی و چه از لحاظ قانونی خواهیم پرداخت.

موارد ممنوعیت استفاده از لوله سفید

در لیست زیر مصارف غیر اصولی لوله سفید را مشاهده میکنیم. شاید در بعضی از موارد زیر به شکل اتفاقی بدون ایجاد هیچ مشکلی شاهد, کارکرد کم دردسر لوله های سفید باشیم, اما با توجه به شرایط استاندارد و مقرارت ملی ساختمان و سازمان نظام مهندسی بایستی از استفاده های ناصحیح و ممنوعیت های استفاده از لوله سفید برجذر بود.

1- استفاده برای گازکشی

یکی از  مهمترین موارد ممنوعیت استفاده از لوله سفید, لوله کشی گاز است. حتی به کاربردن کوچکترین قطعه لوله و اتصالی برای لوله کشی گاز صحیح نبوده و از لحاظ سازمان نظام مهندسی ممنوع است. بعضا برای کاهش هزینه و یا لوله کشی گاز بدون جوشکاری از این لوله ها استفاده میشود, که میتواند تبعات بدی از قبیل مخاطرات آتش سوزی و انفجار داشته باشد و در صورت مشاهده با جریمه و سلب اشتراک کنتور گاز از عواقب این استفاده نادرست است. اما متاسفانه با وجود ممنوعیت استفاده از لوله سفید به دلیل بالا بودن قیمت لوله مانیسمان و استاندارد گاز, این نوع لوله کشی به ندرت انجام میپذیرد.

2- لوله کشی موتورخانه

ساخت کلکتور شوفاژخانه, لوله کشی موتورخانه با لوله سفید شاید در عمل امکان پذیر باشد, اما بایستی بدانید که شاید در کمتر از چند روز با مشکلاتی نظیر شل شدن و از هم گسیختگی لوله کشی روبرو شوید. به دلیل بالا بودن قیمت لوله گاز و مانیسمان و سختی جوشکاری, برخی از مجریان ناشی و تنبل,پیشنهاد استفاده از این لوله ها در موتورخانه را میدهند, که در واقع پول و وقت خود و دیگران را به هدر میدهند. این مساله شاید از لحاظ قانونی هیچ ممنوعیتی نداشته باشد, اما میتواند باعث نارضایتی دیگران و لطمه به اعتبار مجریان شود. پس با وجود غیر استاندارد بودن و ممنوعیت استفاده از لوله سفید, بهتر از لوله فولادی و فلزی که استاندارد هستند, در موتورخانه استفاده شود.

3- ضریب انبساط طولی زیاد

ضریب انبساط طولی این لوله ها به خصوص در دمای بالا زیاد بوده و به همین دلیل در مسیرهای افقی شل شده و افزایش طول غیر قابل برگشت پیدا میکنند.

4- عدم استحکام فیزیکی بالا

لوله های سفید بر خلاف لوله های فلزی, سفت و محکم نبوده و برای مهار آنها بایستی حتما از بست و ساپورت استفاده شود.

5- غیر بهداشتی بودن

هرچند که لوله های سفید در لوله کشی آب سرد و گرم بهداشتی استفاده میشوند, اما استفاده از این لوله ها به دلیل تاثیر هرچند کم بر آب شرب در اروپا و آمریکا ممنوع است. به خصوص در شرایط حرارتی بالا احتمالا رشد میکروارگانیسم هایی نظیر قارچ و جبلک در این لوله های پلیمری افزایش پیدا میکند. به طور نرمال بایستی استفاده از این لوله ها ممنوع میشد,اما به دلیل قیمت بالای لوله های مسی و پایین بودن قیمت هر شاخه لوله آب پلاستیکی, استفاده از این لوله ها در کشور رو به افزایش است.

6- استفاده از لوله سفید در لوله کشی فشار قوی

لوله های سفید تک لایه به شکل اسمی تا فشار 20 بار را تحمل میکنند. این فشار تحت شرایط مختلف از قبیل گرما و سرما تا حدی کاهش پیدا میکند. پس بهتر است در لوله کشی های که تحت فشار ممتد بالاتر از 15 بار هستند, استفاده نشوند.

7- لوله کشی در حرارت زیاد

یکی از معایب لوله های سفید, تحمل کم آنها در برابر گرما است. گرمای آب و سیالات جاری در لوله های سفید نباید از 50 درجه بیشتر باشد. احتمالا این لوله ها در دمای بالاتر نیز کارایی دارند, اما طول عمر و اطمینان به آنها تا حدی زیادی کاهش پیدا میکند. حرارت مستقیم و غیر مستقیم آتش نیز  میتواند شکل و فرم این لوله های پلاستیکی را به راحتی تغییر دهد.

8- مقاومت کم در برابر نور خورشید

این لوله ها شاید در حد یکی دو سال استحکام خوبی در برابر نور آفتاب داشته باشند, اما به مرور مقاومت آنها کم شده و دچار از هم گسیختگی میشوند. به همین دلیل ممنوعیت استفاده از لوله سفید در اماکنی که مستقیما تحت تابش نور خورشید هستند, توصیه نمیشود.