اسامی اتصالات لوله پنج لایه
در این نوشته به بررسی دقیق اسامی اتصالات لوله پنج لایه میپردازیم.
لوله کشی پنج لایه از جدیدترین لوله اتصالات مدرن محسوب شده که همانطور که از نامش پیداست با لوله های پنج لایه و اتصالات برنجی اجرا میشوند. این نوع لوله اتصالات برای لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی, لوله کشی پکیج و رادیاتور و اجرای سیستم گرمایش از کف کاربرد داشته و البته در بسیاری از موارد مصارف صنعتی مختلفی نیز دارند.
لوله های پنج لایه یا PEX-AL-PEX از دو لایه پلی اتیلن پکس و یک لایه آلومینیوم و دولایه چسب بین لایه های پکس و آلومینیوم ساخته میشوند. البته نوع دیگر و کم مصرف از این لوله , لوله های تک لایه پکس هستند که در بازار آنچنان که باید مورد استقبال قرار نگرفته اند.
اسامی اتصالات لوله پنج لایه برگرفته از شکل ظاهری و نام سایر اتصالات لوله کشی بوده و البته به دلیل تنوع مدل بعضا اسامی طولانی تری برای شفاف سازی دارند. بخش عمده لوله اتصالات پنج لایه مورد نیاز در ایران ساخته شده و حتی تا مقدار زیادی صادرات نیز داریم. به همین دلیل اسامی آنها نیز معمولا فارسی بوده و به صورت مشترک در کارخانه های مختلف استفاده میشود. سوپرپایپ, نیوپایپ, ایزوپایپ, بهتراشان صنعت, ایزی پایپ, مسترپایپ و یونیک پایپ از جمله برندهای مشهور در ایران هستند.
انواع اتصالات لوله پنج لایه
از لحاظ نحوه اتصال اتصالات لوله پنج لایه در سه مدل مختلف تولید و به بازار عرضه میشوند. برای تهیه لیست اقلام مورد نیاز بایستی با توجه به کدبندی منحصر به فرد هر اتصال از لیست قیمت هر کارخانه اقدام شود. به عنوان مثال در لیست قیمت نیوپایپ کد کالای سه راهی پرسی 16 با سه راهی کوپلی 16 متفاوت بوده و به همین دلیل برای اطمینان از خرید صحیح بایستی همراه با نام کالا به خصوص در صورت های عمده به کدکالا نیز اشاره شود.
اتصالات پرسی پنج لایه
اتصالات پرسی لوله های پنج لایه از پرمصرف ترین اتصالات محسوب میشوند, چرا که به دلیل قیمت مناسب تر آنها و به نوعی حرفه ای تر قلمداد شدن این مدل اتصالات, پروژه های بزرگ ساختمان و انبوه سازان از این مدل اتصالات پنج لایه استفاده میکنند. اسامی اتصالات لوله پنج لایه در کنار مدل و شکل اتصالات بایستی با پسوند پرسی, کوپلی و یا کلمپی مشخص شوند.
برای کار با این نوع اتصالات حتما نیاز به استفاده از دستگاه مخصوص پرس لوله پنج لایه وجود دارد. این مدل اتصالات از سایز 16 تا 63 و بعضا تا قطرهای بالاتر نیز استفاده میشود. تنوع اتصالات پرسی بسیار زیادی بوده و از زانوهای توکار و روکار تا شیرهای پرسی تولید میشوند.
بدنه اصلی اتصال , ارینگ و حلقه پرس از اجزای اصلی اتصالات پرسی هستند.
اتصالات کوپلی پنج لایه
اتصالات کوپلی پنج لایه از سایز 16 تا 32 تولید شده و برای کار با آنها نیازی به ابزار خاصی وجود نداشته و آچار فرانسه, انبرقفلی یا آچار تخت هم برای کار با این مدل اتصال کاربرد دارند. برای کار با این نوع اتصالات نیز بمانند دو مدل دیگر بایستی قبل از وصل کردن اتصال به لوله, لوله برقو یا کالیبره شود.
به این اتصالات , اتصال آچاری یا دنده ای نیز گفته شده و تا قطر 32 تنوع بالایی داشته و بیشتر در ابتدا و انتهای خطوط لوله کشی و یا کارهای تعمیراتی مورد استفاده قرار میگیرند. قیمت این مدل اتصالات بین 10 تا 20 درصد از اتصالات پرسی بیشتر است.
بدنه اصلی اتصال, ارینگ, حلقه کوپل و مهره کوپل از اجزای اصلی اتصالات کوپلی هستند.
اتصالات کلمپی لوله پنج لایه
اتصالات کلمپی نیز نوعی از اتصالات بدون نیاز دستگاه پرس است. اتصالات کلمپی در امتداد اتصالات کوپلی از سایز 40 تا 110 تولید شده و معمولا در سایزهای بالا کاربرد دارند.
این اتصالات بسیار گران قیمت بوده و کاربرد محدودی دارند. این مدل اتصال بعد از وصل کردن توسط یک پیچ و مهره سفت شده تا لوله را مستحکم و مهار کند.
بدنه اصلی اتصال, ارینگ, حلقه کلمپی و پیچ و مهره از اجزای اصلی اتصالات کلمپی هستند.
اسامی اتصالات لوله پنج لایه
اتصالات لوله پنج لایه به دلیل ساختار خاص این نوع لولهها (که معمولاً شامل لایههای پلیمر، آلومینیوم و چسب میشود)، با اتصالات مخصوصی نصب میشوند که مقاومت بالا، آببندی مطمئن و طول عمر بالا دارند. این اتصالات معمولاً به روشهای پرسی، کوپلی، رزوهای و فشاری نصب میشوند.
در ادامه، اسامی رایج انواع اتصالات لوله پنج لایه را مشاهده میکنید:
اسامی اتصالات لوله پنج لایه پرسی
بوشن پرسی (رابط مساوی پرسی)
برای اتصال دو لوله همسایز به صورت مستقیم.بوشن تبدیلی پرسی
برای اتصال دو لوله با سایز متفاوت.زانو پرسی ۹۰ درجه (Elbow 90°)
برای تغییر مسیر لوله به زاویه قائم.روپیچ پرسی
برای اتصال بین لوله و شیر یا سایز تجهیزاتزانو دیواری پرسی یا دنده داخل / دنده خارج
برای اتصال به تجهیزات دارای رزوه (مثل شیرآلات).سهراهی پرسی مساوی
برای انشعابگیری از لوله با سه دهانه همسایز.سهراهی پرسی تبدیلی
دارای دهانههایی با سایزهای مختلف برای انشعاب.سهراهی پرسی دندهدار (داخل یا خارج)
برای انشعاب به تجهیزات رزوهای.درپوش پرسی (End Cap)
برای کور کردن انتهای لوله یا بستن مسیر آب.مهره ماسوره پرسی
برای ایجاد اتصال باز و بستشونده در مسیر لولهکشی.رابط پرسی دیواری (Wall Plate Elbow)
زانویی دیواری با پایه و دنده مخصوص نصب شیر توکار.شیر یکسر یا دوسر پرسی
کمتر استفاده میشود ولی در برخی پروژهها کاربرد دارد.زانویی دوبل پرسی
برای اتصال همزمان دو مسیر (مثلاً برای توالت فرنگی و روشویی).
🔧 ویژگیهای اتصالات پرسی
جنس بدنه: معمولاً از برنج (آلیاژ مقاوم در برابر خوردگی) ساخته میشود.
رینگ پرس (sleeve): معمولاً از فولاد ضدزنگ یا آلومینیوم با کیفیت بالا.
حلقه O-Ring: برای آببندی، از EPDM یا NBR استفاده میشود.
نصب با دستگاه پرس: نیاز به دستگاه پرس دستی یا هیدرولیک دارد (فک U یا TH بسته به برند).
اتصالات لوله پنج لایه کوپلی
بوشن کوپلی (رابط کوپلی صاف)
برای اتصال دو لوله همسایز بهصورت مستقیم.بوشن تبدیلی کوپلی
جهت اتصال دو لوله با سایز متفاوت.زانو کوپلی ۹۰ درجه
برای تغییر جهت مسیر لولهکشی به زاویه قائمه.زانو کوپلی ۴۵ درجه
برای ایجاد انحناهای نرمتر در مسیر لوله.زانو کوپلی دنده داخل / دنده خارج
جهت اتصال به شیرآلات یا اتصالات رزوهدار.سه راهی کوپلی مساوی
برای گرفتن انشعاب از لوله به صورت سهطرفه مساوی.سه راهی تبدیلی کوپلی
با سایزهای متفاوت برای سه دهانه.سه راهی دندهدار کوپلی (داخل یا خارج)
برای اتصال انشعاب به تجهیزات دارای رزوه.درپوش کوپلی
برای مسدود کردن انتهای مسیر لولهکشی.مهره ماسوره کوپلی
برای اتصال باز و بستشونده (مثلاً برای اتصال به کلکتور یا شیر قطعکن).رابط دیواری کوپلی (Wall Plate Elbow)
زانویی با پایه نصب روی دیوار، مناسب نصب شیر روشویی یا شیر حمام.زانویی دوبل کوپلی
اتصال دو مسیر خروجی در یک نقطه، مخصوص کاربردهای خاص مثل نصب همزمان دو شیر.
📌 ویژگیهای اتصالات کوپلی
قابلیت باز و بسته شدن: برخلاف پرسی، میتوان بعداً آنها را باز کرد.
نصب آسان بدون دستگاه: فقط با آچار انجام میشود.
جنس: بدنه عمدتاً از برنج آبکاریشده ساخته میشود.
دارای اورینگ (O-Ring) برای آببندی مطمئن.
دو مهره قفلی و رینگ فلزی برای محکمسازی اتصال.
🔍 موارد استفاده رایج
تعمیرات فوری یا موقت
پروژههای کوچک خانگی
زمانی که دسترسی به دستگاه پرس نیست
برای بخشهایی که امکان باز شدن در آینده نیاز است
اسامی اتصالات کلمپی پنج لایه
بوشن کلمپی (رابط مستقیم)
برای اتصال دو لوله همسایز به صورت مستقیم با کلمپ.بوشن تبدیلی کلمپی
برای اتصال لولههایی با قطرهای متفاوت.زانو کلمپی ۹۰ درجه
برای تغییر مسیر لوله به زاویه قائمه.زانو کلمپی ۴۵ درجه
جهت ایجاد زاویه ملایم در مسیر لولهکشی.زانو کلمپی دنده داخل / دنده خارج
برای اتصال لوله به قطعات رزوهدار (مثل شیر یا کلکتور).سهراهی کلمپی مساوی
برای انشعابگیری با سه دهانه همسایز.سهراهی تبدیلی کلمپی
برای ایجاد انشعاب با سایزهای مختلف.سهراهی دندهدار کلمپی (مادگی یا نری)
مخصوص انشعاب به تجهیزات رزوهای.مهره ماسوره کلمپی
برای ایجاد اتصال باز و بستشونده در مسیر لوله.درپوش کلمپی (Plug Clamp Fitting)
برای مسدود کردن انتهای مسیر لوله.زانویی دیواری کلمپی (Wall Plate Clamp Elbow)
زانویی مخصوص نصب روی دیوار، برای شیر روشویی، حمام یا شیرآلات بهداشتی.اتصال فلنجی کلمپی (در برخی مدلها)
برای نصب به فلنجهای صنعتی یا کلکتورهای خاص.
🔧 ویژگیهای اتصالات کلمپی
نصب آسان: فقط با پیچ و مهره و بدون نیاز به دستگاه پرس یا جوش.
قابلیت باز و بسته شدن: به راحتی قابل جداسازی و نصب مجدد هستند.
جنس بدنه: معمولاً از برنج آبکاریشده یا فولاد ضدزنگ.
واشر آببندی (O-Ring): برای جلوگیری از نشتی.
مناسب برای مصارف خانگی، صنعتی و تأسیسات موقتی.